Dört Kapı Kırk Makam şeklindeki kâmil insan olma ilkelerini Hacı Bektâş-ı Velî’nin tespit ettiğine inanılır. Hacı Bektaş, "Kul Tanrı’ya kırk makamda erer, ulaşır, dost olur" demiştir.

Dört Kapı şunlardır:

• Şeriat,
• Tarîkat,
• Mârifet ve
• Hakîkat

Her kapının on makâmı vardır.

Şeriat kapısının makamları:

1. . Îman etmek,
2. . İlim öğrenmek,
3. . İbâdet etmek,
4. . Haramdan uzaklaşmak,
5. . Ailesine faydalı olmak,
6. . Çevreye zarar vermemek,
7. . Peygamberin emirlerine uymak,
8. . Şefkatli olmak,
9. . Temiz olmak ve
10. . Yaramaz işlerden sakınmak.

Tarîkat kapısının makamları:

1. . Tövbe etmek,
2. . Mürşidin ögütlerine uymak,
3. . Temiz giyinmek,
4. . İyilik yolunda savaşmak,
5. . Hizmet etmeyi sevmek,
6. . Haksızlıktan korkmak,
7. . Ümitsizliğe düşmemek,
8. . İbret almak,
9. . Nîmet dağıtmak,
10. . Özünü fakir görmek

Marifet kapısının makamları:

1. . Edepli olmak,
2. . Bencillik, kin ve garezden uzak olmak,
3. . Perhizkârlık,
4. . Sabır ve kanaat,
5. . Haya,
6. . Cömertlik,
7. . İlim,
8. . Hoşgörü,
9. . Özünü bilmek,
10. . Ariflik.

Hakikat kapısının makamları:

1. . Alçakgönüllü olmak,
2. . Kimsenin ayıbını görmemek,
3. . Yapabileceğin hiçbir iyiliği esirgememek,
4. . Allah’ın her yarattığını sevmek,
5. . Tüm insanları bir görmek,
6. . Birliğe yönelmek ve yöneltmek,
7. . Gerçeği gizlememek,
8. . Mânâyı bilmek,
9. . Tanrısal sırrı öğrenmek ve
10. . Tanrısal varlığa ulaşmak.